Trong Truyện Cổ Phật Giáo có mẫu chuyện năm giọt mật: Ngày xưa có một tên tử tù vừa vượt thoát khỏi lao ngục, chạy bán sống bán chết. Đằng sau hắn, hai con voi say đang đuổi theo, do sự tổ chức của nhà cầm quyền. Trong cơn hốt hoảng, chẳng may hắn ta rơi tõm xuống một cái giếng sâu ở dọc đường. Nhưng trong cái rủi còn chút may mắn, khi thân mình chưa rơi đến đáy, không biết quờ quạng vùng vẫy như thế nào mà hắn ta níu được một cái rễ cây mọc thòng xuống giếng.
Hú vía! Qua giờ phút nguy ngập ấy, hắn tưởng chừng như vậy đã yên thân: hai con voi say chẳng biết mình ở đâu mà tìm. Nhưng ý nghĩ ấy thoạt biến mất theo hơi thở: hai con voi say đã đến bên miệng giếng, gầm rống vang động, húc phăng tất cả những cây cỏ mọc trên miệng giếng như để thị uy.
Nếu hắn ta mà lên thì phải biết! Hắn hốt hoảng quá. Nếu sợi dây đang đeo mà đứt thì thật là chắc chết mười phần. Hắn ta tính phăng tuột lần xuống đáy giếng để may ra có chút hy vọng nào không. Nhưng bất ngờ nhìn xuống đáy giếng sâu thẳm, hắn ta thấy ba con rồng đang múa vuốt, giơ nanh, miệng phun lửa dữ, như muốn bay đến nuốt chửng hắn. Điếng hồn, hắn đành cố gắng bám chặt sợi dây, đeo lủng lẳng giữa chừng. Nhưng có phải được vậy là yên thân đâu! Ác nghiệp làm sao, kề bên miệng giếng, hai con chuột cống xù, một đen một trắng, đang đua nhau cắn sợi dây. Ác nghiệt hơn nữa là bao quanh thành giếng, theo những lỗ trũng gần hắn nhất, bốn con rắn độc bây giờ xuất hiện, ngốc đầu, thè lưỡi toan mổ.
Những biến cố xảy ra dồn dập tới tấp làm cho hắn ta hết phương trốn tránh, ý nghĩ liều mạng lại hiện lên: bề nào cũng không khỏi chết, thà leo ngược trở lên mặt đất, rồi bỏ chạy, dù có chết vẫn còn thây. Thế là hắn cố gắng phăng lần ngược trở lên. Khốn khổ quá, phần lo sợ, phần đuối sức, mồ hôi kề ướt ẩm. Miệng khô cỏ cháy, hắn ngước mặt lên trời mà than rằng: “Trời sao nỡ hành hạ ta đến nông nỗi này”.
Càng mệt, càng thở càng lúc càng ngắn dần; thở bằng mũi không kịp, hắn phải há miệng để thở phụ, trong giờ phút mạng cùng tuyệt vọng ấy, bỗng một bầy ong mật bay ngang qua làm rơi vào miệng hắn năm giọt mật. Hắn ta chớp ngay, nhấp nhấp thấy ngon, hắn mê tít, và rồi trong giây phút, quên mất mọi nguy nan đang bao vây hắn.
Qua câu chuyện trên, nhà cầm quyền dụ cho vô thường. Hai con voi say: sanh tử. Sợi dây: mạng căn. Rơi vào giếng: sự hốt nhiên thọ sanh. Hai con chuột đen và trắng: ngày và đêm. Ba con rồng: ba độc (tham, sân, si). Bốn con rắn: bốn đại (đất, nước, gió, lửa). Năm giọt mật: năm món dục lạc (tiền tài, sắc dục, danh vọng, ăn uống và ngủ nghỉ).
Người ta có thể quên bẵng đi tất cả mọi khổ sở, đau đớn, khi họ nhận được chút an ủi bằng danh lợi, sắc đẹp, tiếng khen, ăn ngon, ngủ kỹ.
Chỉ vì năm giọt mật (ngũ dục) không đáng giá trong lúc dục vọng đang khao khát trông chờ, mà người trong giếng có thể quên đi bao nhiêu sự nguy hiểm đang bao bọc quanh mình. Con người vì năm món dục lạc mà quên đi tất cả những gì khổ não, tạm bợ, mạng sống như chỉ mành treo chuông. Nếu như chúng ta chìm đắm trong ngũ dục trên thì chúng ta sẽ bị thiêu cháy bởi “ba ngọn lửa” đó là tham, sân, si. Phật dạy: ít muốn, biết đủ, thường vui. Vì thế, ta hãy tự hào vì sống chẳng đam mê. Sự tham muốn mong cầu quá đáng về các dục khiến cho con người khổ não nhiều hơn là an vui, hạnh phúc. Là người con Phật, hãy nên chính chắn suy nghĩ, để làm hành trang tốt đẹp cho mình trong hiện tại và mai sau.
CHÙA PHƯỚC QUANG 