Duyên sinh là hành trình sinh tử của phàm phu, bao gồm chuỗi mắt xích nhân quả ghép nối nhau. Có bốn thứ: Nhân–Quả, Thiện–Ác. Nhân lành tạo quả lành, nhân xấu tạo quả xấu. Nhân lành đưa chúng sinh đến cõi vui, nhưng vui rồi cũng vô thường. Nhân xấu đưa chúng sinh đến cõi khổ, nhưng khổ đến mấy cũng vô thường. Dòng luân hồi là sự tiếp nối của những thứ vô thường ấy.🔄
Nhân vô thường là sao? 🤔 Khi ta làm nhân ác, có lúc lại làm nhân thiện. Nhân vô thường thì quả cũng vô thường. Có lúc khổ, có lúc vui. Không có cái khổ hay vui nào còn hoài, cũng không có cái thiện hay ác nào mãi mãi. Ví dụ, một người tu hành có thể sanh về cõi trời nhưng không mãi làm thiện. Ngay cả các vị Bồ Tát trước khi thành Phật tổ cũng có kiếp khác nhau; không phải kiếp nào cũng tu hành ngút ngàn. Do vậy, sống trong cõi đời này, nhân vô thường thì quả cũng vô thường. Chính vì nhân quả vô thường nên đời sống có lúc thiện, lúc ác, lúc vui, lúc buồn.😊😢
Duyên hệ là gì? 🤷 Đó là cách thức các mắt xích Duyên sinh kết nối nhau. Ví dụ: Con cái nhờ cha mẹ mà có mặt ở đời rồi lớn khôn. Đó là Duyên sinh. Cha mẹ hỗ trợ con cái về thể chất di truyền, bú mớm cơm áo, y tế, học hành… Những khía cạnh này là Duyên hệ. Cha mẹ giúp tôi đó là Duyên sinh, còn giúp bằng cách nào đó là Duyên hệ.
Duyên sinh giúp ta hiểu vì sao ta có mặt ở đời. Duyên hệ giải thích rõ mối quan hệ giữa các duyên. Khi biết cả Duyên hệ, ta mới thấm thía thế nào là vô ngã. Ví dụ, chiếc đồng hồ là đồ lắp ráp (Duyên sinh), nhưng cần pin để hoạt động (Duyên hệ).⏰🔋
Trong mười hai duyên, có một duyên luôn có mặt: Thường cận y duyên. Đây là dấu ấn nhạt hay đậm của những gì diễn ra trong tâm thức. Nếu cái ác hay thiện xuất hiện nhiều lần, nó để lại dấu ấn sâu đậm; nếu chỉ thoáng qua, dấu ấn nhạt nhòa.👣
Pakatūpanissayapaccayo Thường Cận Y Duyên:
Mãnh lực trợ giúp bằng cách thường làm cho thành tập quán.🔄
Trước đây, trong đời Phật Ca-Diếp, có hai phật tử nhà quê thường vào chùa tụng kinh mà không hiểu rõ. Họ chỉ hiểu lan man là thân này là đồ ráp. Nhưng khi gặp Phật Chánh đẳng giác, Ngài nhắc lại: “Tỳ kheo là người hiểu được cấu trúc, thiết kế của thân này.” Nghe vậy, họ lập tức hiểu đồ này là đồ ráp. Thiện ác, buồn vui cũng đều là đồ ráp. Họ hiểu được Tứ đế.🏯📜
Chuyện Ngài Xá Lợi Phất cũng đáng nhắc. Ngài từng theo ngoại đạo cầu đạo giải thoát. Gặp Ngài A Xả Bà Thệ (Assaji), Ngài Xá Lợi Phất hỏi: “Ngài học đạo, tu với sư phụ là ai? Con thấy Ngài không phải người bình thường. Xin Ngài dạy lại cho con cái Ngài đã học.” Ngài Assaji khiêm tốn đáp: “Ta mới tu thôi.” Xá Lợi Phất nói: “Ngài phải cho con biết Ngài đã tu. Vì sao Ngài đi tu? Con muốn biết khúc đó thôi.”
Ngài Assaji đáp: “Vạn pháp do Duyên sinh. Vạn pháp do Duyên diệt. Bậc Thầy của ta đã nói rõ Duyên sinh và Duyên diệt ấy.” Nghe vậy, Xá Lợi Phất đắc Tu đà hườn ngay. Ngài cảm nhận: “Bậc Đạo sư của chúng ta đang ở đâu?”👨🎓👨🏫
Trước đây, Ngài dùng “Your Master”, giờ là “Our Master”. Sự thay đổi từ “Your” sang “Our” cho thấy Ngài đã nhận ra cùng là con một nhà. Một người đắc Tu đà hườn cảm giác như hất xuống khỏi vai một ngọn núi.⛰️
Trong một buổi chiều, Đức Phật nhặt một hạt sỏi, hỏi chư tăng: “Bảy hòn sỏi so với dãy núi Himalaya, cái nào nhiều?” Chư tăng đáp: “Bạch Thế Tôn, làm sao so được! Bảy hòn sỏi làm sao so với dãy Himalaya?” Đức Phật dạy: “Những gì mà vị Tu đà hườn đã giải quyết xong nhiều như Himalaya, còn những vấn đề vị ấy còn phải giải quyết chỉ là bảy hòn sỏi.” Điều này minh chứng cảm giác hất xuống ngọn núi khỏi vai khi đắc Tu đà hườn không phải nói quá.⚖️
Chuaphuocquang.com
CHÙA PHƯỚC QUANG 