ĐỪNG VỘI TIN – HÃY KIỂM CHỨNG

Chào các bạn, hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau nói về một chủ đề rất quan trọng trong cuộc sống, đó là “ĐỪNG VỘI TIN – HÃY KIỂM CHỨNG”.

Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng đều biết, niềm tin đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Bất kể chúng ta làm việc gì, từ những việc nhỏ nhặt hàng ngày đến những dự án lớn lao, niềm tin luôn là động lực, là nền tảng để chúng ta đạt được thành công. Trong Phật giáo cũng vậy, niềm tin được xem là yếu tố tiên quyết, là phương tiện hữu hiệu giúp con người tìm thấy sự an lạc, giác ngộ và giải thoát khỏi những khổ đau của cuộc đời.

Nhưng niềm tin như thế nào mới là đúng đắn? Chúng ta nên tin vào điều gì và làm thế nào để phân biệt được đâu là niềm tin chân chính, đâu là sự mù quáng? Để trả lời cho câu hỏi này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về một bài kinh rất nổi tiếng trong Phật giáo, đó là bài Kinh Kalama.

Trong bài Kinh Kalama thuộc Tăng Chi Bộ Kinh, Đức Phật đã dạy một điều vô cùng quan trọng, đó là “ĐỪNG VỘI TIN” bất cứ điều gì nếu điều đó thuộc một trong mười điều sau đây:

Một là Được ghi trong Kinh: Chỉ vì một điều gì đó được viết trong kinh sách không có nghĩa là chúng ta phải tin ngay lập tức. Chúng ta cần phải suy xét, phân tích và hiểu rõ ý nghĩa của nó.
Hai là Được đám đông ủng hộ, tuyên truyền: Một điều gì đó được nhiều người tin theo không đồng nghĩa với việc nó là đúng đắn. Chúng ta cần phải có chính kiến của riêng mình.
Ba Là truyền thống: Những phong tục, tập quán được truyền lại từ đời này sang đời khác cũng cần được xem xét dưới góc độ logic và đạo đức.
Bốn Là lời đồn đại của mọi người: Những lời đồn thổi vô căn cứ thường không đáng tin cậy.
Năm là Được lý luận chặt chẽ: Một lý thuyết nghe có vẻ logic không có nghĩa là nó hoàn toàn đúng. Cần phải có bằng chứng thực tế để chứng minh.
Sáu là Do suy diễn, phỏng đoán: Những suy nghĩ chủ quan, thiếu căn cứ không thể là cơ sở cho niềm tin.
Bảy là Được rút ra từ sự phân tích, tư duy trên mọi lý lẽ: Ngay cả khi chúng ta đã phân tích kỹ lưỡng, chúng ta vẫn cần phải kiểm chứng lại kết quả.
Tám là Dựa theo ý kiến chủ quan đã được cân nhắc: Ý kiến cá nhân dù đã được cân nhắc kỹ lưỡng vẫn có thể sai lệch.
Chín là Được nói bởi người có uy quyền, thế lực: Chỉ vì một người có địa vị cao nói không có nghĩa là điều đó là sự thật.
Mười là Được nói bởi vị Thầy mà mình kính trọng: Ngay cả những người mà chúng ta tôn kính cũng có thể mắc sai lầm.

Bài kinh này được Đức Phật giảng dạy cho người dân Kalama tại thị trấn Kaseputa. Thời điểm đó, có rất nhiều du sĩ ngoại đạo đến đây truyền bá những giáo lý khác nhau, khiến người dân vô cùng hoang mang, không biết nên tin vào ai. Họ đã tìm đến Đức Phật để xin lời khuyên.

Đức Phật đã không bảo họ phải tin vào Ngài một cách mù quáng. Thay vào đó, Ngài dạy họ cách lựa chọn đối tượng để đặt niềm tin một cách thận trọng. Trong đó:

Một là Xác nhận đúng là thiện pháp: Điều đó phải được người có trí tuệ khen ngợi và các bậc Thánh tán thán. Tức là nó phải mang lại lợi ích cho bản thân và xã hội, phù hợp với đạo đức và chân lý.
Hai là Quan sát trong thực tế: Hãy xem những người thực hành theo pháp đó có đạt được lợi ích thiết thực hay không.
Ba là Tự mình trải nghiệm: Điều quan trọng nhất là tự mình ứng dụng và thực hành để trải nghiệm và kiểm chứng xem nó có thực sự mang lại lợi ích, thiện lành, giúp đoạn trừ phiền não, hóa giải khổ đau và mang lại an vui, hạnh phúc cho mình và mọi người hay không.

Vậy thế nào là niềm tin chân chánh? Theo Phật giáo, niềm tin chân chánh được hình thành từ hai yếu tố:

Một là Học hỏi lời Phật dạy: Chúng ta cần học hỏi những kiến thức và kinh nghiệm từ những người đi trước, từ kinh sách và từ những bậc thầy chân chính.
Hai là Ứng dụng tinh tấn thực hành: Quan trọng hơn hết là chúng ta cần phải thực hành những điều đã học, trải nghiệm và kiểm chứng chúng trong cuộc sống. Chính sự thực hành này sẽ giúp chúng ta có được niềm tin vững chắc và chân chính.

Tóm lại, thông điệp mà Đức Phật muốn gửi gắm qua bài Kinh Kalama là: Hãy luôn tỉnh táo, đừng vội tin bất cứ điều gì mà chưa tự mình kiểm chứng và trải nghiệm. Niềm tin chân chính, được xây dựng trên nền tảng của trí tuệ và sự thực hành, sẽ mang lại sự an lạc, hạnh phúc và giác ngộ cho chúng ta. Chúc các bạn luôn tỉnh thức và an vui!

chuaphuocquang.com