Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật!
Kính bạch chư tôn thượng toạ, đại đức Tăng già, kính thưa quý Phật tử, quý thiện nam tín nữ, cùng các bạn đồng tu đang tham dự buổi pháp đàm hôm nay!
Lời đầu tiên, cho phép tôi xin được thành kính đảnh lễ Tam Bảo, và xin gửi đến toàn thể đạo tràng lời chào hoan hỷ, lời chúc sức khoẻ, cùng lời chúc quý vị luôn tinh tấn, an lạc trên con đường tu học theo Chánh Pháp.
Hôm nay, nhân duyên thù thắng, chúng ta lại có cơ hội được cùng nhau vân tập về đây, dưới mái già lam trang nghiêm, thanh tịnh này, để cùng nhau học hỏi, chia sẻ, chiêm nghiệm về những lời dạy cao quý của Đức Từ Phụ Thích Ca.
Và chủ đề mà chúng ta cùng nhau bàn luận hôm nay, đó là một chủ đề vô cùng quan trọng, vô cùng thiết thực, liên quan đến nền tảng, đến cốt lõi, đến tinh hoa của Phật pháp, đó là: Tầm quan trọng của những bài kinh đầu tiên trong các bộ kinh tạng và đặc biệt là Kinh Phạm Võng trong Trường Bộ Kinh.
Kính thưa quý vị!
Vị Trí Và Tầm Quan Trọng Của Những Bài Kinh Đầu Tiên
Trong kho tàng kinh điển Phật giáo, bao gồm vô số, vô lượng kinh, luật, luận, nhưng chúng ta cần phải nhận thức, phải hiểu rõ rằng, những bài kinh đầu tiên, ở mỗi bộ kinh tạng, luôn luôn được xem là tinh hoa, là cốt lõi, là nền tảng, là những bài kinh quan trọng bậc nhất, chứa đựng những ý nghĩa thâm sâu, vi diệu, những giáo lý căn bản, thiết yếu nhất của Đức Phật.
Ví dụ, trong Trường Bộ Kinh, bài kinh đầu tiên là Kinh Phạm Võng – một bài kinh rất quan trọng, đề cập đến các loại tà kiến, mê lầm, sai trái trong cuộc đời, mà chúng sinh thường hay mắc phải.
Trong Trung Bộ Kinh, bài kinh đầu tiên là Kinh Căn Bản Pháp Môn – một bài kinh trình bày về những pháp môn tu tập căn bản, nền tảng, cốt lõi nhất của đạo Phật.
Trong Tương Ưng Bộ Kinh, bài kinh đầu tiên là Kinh Vượt Bộc Lưu – một bài kinh nói về phương pháp, cách thức tu tập để vượt qua những dòng thác lũ, những bộc lưu, những phiền não, khổ đau, sinh tử luân hồi.
Trong Tăng Chi Bộ Kinh, bài kinh đầu tiên là Kinh Tứ Thực – một bài kinh giảng giải về bốn loại thức ăn, nuôi dưỡng thân tâm của chúng ta, đó là: đoàn thực, xúc thực, tư niệm thực và thức thực.
Những bài kinh này, không phải được sắp xếp một cách ngẫu nhiên, tùy tiện, mà đều được sắp xếp theo một trình tự, một thứ lớp, một hệ thống, không phải dựa trên thời gian, mà dựa trên nội dung, dựa trên hình thức, và đó chính là dụng ý, là thâm ý, là trí tuệ, là sự sắp đặt vô cùng tinh tế, vô cùng khoa học, vô cùng thâm sâu, vi diệu của các bậc Thánh Tăng, của các bậc Tổ Sư, khi các Ngài kết tập, biên soạn, lưu truyền kinh điển.
Kinh Phạm Võng – Tấm Lưới Bắt Giữ Mọi Tà Kiến
Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu sâu hơn về Kinh Phạm Võng trong Trường Bộ Kinh.
Kính thưa quý vị!
Sở dĩ, bài kinh này có tên là “Phạm Võng”, bởi vì, nội dung của bài kinh, giống như một tấm lưới, do Phạm Thiên giăng ra, để bắt giữ, để thu nhiếp, để vạch trần, để chỉ rõ tất cả các loại tà kiến, sai lầm, mê lầm, điên đảo, vọng tưởng, mà chúng sinh thường hay mắc phải.
Trong Kinh Phạm Võng, Đức Phật đã ân cần, từ bi, chỉ dạy cho chúng ta, do không hiểu rõ, không thông suốt, không thể nhập được lý Duyên Khởi, mà phàm phu, chúng sinh, dễ dàng sinh ra, vướng mắc vào những tà kiến, những quan điểm, những nhận thức sai lầm, lệch lạc.
Giáo Lý Duyên Khởi – Nền Tảng Của Phật Pháp
Giáo lý Duyên Khởi, là một giáo lý vô cùng quan trọng, là nền tảng, là cốt tủy, là trung tâm của toàn bộ hệ thống giáo lý nhà Phật. Giáo lý Duyên Khởi, nói về nguyên lý nhân duyên, nhân quả, nói về sự sinh, trụ, dị, diệt, nói về tam tướng, tức là ba đặc tính, ba dấu ấn của vạn pháp, đó là: vô thường, khổ, vô ngã.
Giáo lý Duyên Khởi, đồng thời, cũng chính là con đường, là phương pháp tu tập, để giúp chúng ta thoát khỏi, vượt thoát khỏi vòng sinh tử luân hồi, đạt đến giác ngộ, giải thoát, an lạc, hạnh phúc, Niết Bàn.
Nội dung của giáo lý Duyên Khởi, đã bao hàm, đã chứa đựng trọn vẹn, đầy đủ tinh thần, cốt tủy của giáo lý Tứ Diệu Đế, hay còn gọi là Tứ Thánh Đế.
Duyên Khởi Và Tứ Diệu Đế – Mối Quan Hệ Mật Thiết
Một người, nếu thực sự am tường, thấu hiểu, thể nhập được giáo lý Duyên Khởi, thì cũng chính là người đó, đã am tường, đã thấu hiểu, đã thể nhập được giáo lý Tứ Diệu Đế.
Đức Phật đã dạy rằng, để hiểu một cách trọn vẹn, rốt ráo, rốt cuộc về Tứ Diệu Đế, người tu tập, phải có, phải phát triển, phải thành tựu được ba loại trí tuệ:
- Trí Tuệ Thấy Biết Rõ Ràng: Tức là phải nhận thức, phải thấy rõ, phải hiểu rõ được bản chất, thực tướng của Tứ Diệu Đế: Khổ Đế, Tập Đế, Diệt Đế và Đạo Đế.
- Trí Tuệ Hiểu Rõ Việc Cần Làm: Tức là phải biết rõ, phải hiểu rõ những điều, những pháp môn, những phương pháp, những pháp hành, mà chúng ta cần phải thực hiện, cần phải tu tập, để có thể diệt trừ được khổ đau, đạt đến giác ngộ, giải thoát. Cụ thể là: Khổ phải được biết, Tập phải được đoạn, Diệt phải được chứng, và Đạo phải được tu.
- Trí Tuệ Biết Mình Đã Làm Xong Việc Cần Làm: Tức là phải hiểu rõ, phải nhận thức rõ, phải chứng ngộ được rằng, mình đã hoàn thành, đã viên mãn, đã rốt ráo những việc cần làm, những pháp cần tu, để đạt đến mục đích, cứu cánh, tối hậu, đó là giải thoát, giác ngộ, Niết Bàn.
Sáu Mươi Hai Tà Kiến – Căn Bệnh Trầm Kha Của Chúng Sinh
Trong Kinh Phạm Võng, Đức Phật đã đề cập, đã liệt kê, đã chỉ rõ 62 loại tà kiến, tức là 62 quan điểm, 62 nhận thức, 62 tri kiến sai lầm, lệch lạc, mê mờ, mà chúng sinh, do vô minh, do không hiểu rõ lý Duyên Khởi, thường hay mắc phải.
Những tà kiến này, được Đức Phật chia thành hai nhóm chính:
- Thường Kiến: Là những niềm tin, những quan điểm, những nhận thức sai lầm, cho rằng, có một cái “ta”, có một linh hồn, có một bản ngã, có một thực thể, thường hằng, bất biến, vĩnh cửu, luôn luôn tồn tại, không bao giờ thay đổi. Ví dụ, tin rằng, có một đấng sáng tạo, một đấng toàn năng, có quyền năng, có quyền sinh, quyền sát, chi phối, điều khiển, sắp đặt tất cả mọi thứ trong vũ trụ, trong cuộc đời này, hoặc tin rằng, có một cảnh giới, một nơi chốn, một con đường, một phương pháp, để đạt đến, để chứng ngộ được sự cứu rỗi, sự giải thoát, mà không cần phải tuân theo, không cần phải thực hành theo nguyên lý nhân quả, nhân duyên.
- Đoạn Kiến: Là những quan điểm, những nhận thức sai lầm, cho rằng, không có gì tồn tại sau khi chết, tất cả mọi thứ, đều sẽ chấm dứt, đều sẽ tan biến, đều sẽ trở về với hư vô, cát bụi, sau khi thân xác này, mất đi, hoại diệt, không còn bất kỳ một sự tiếp nối, một sự tồn tại, một sự liên hệ, một sự liên tục nào.
Quán Chiếu Duyên Khởi – Chìa Khóa Giải Thoát Khỏi Tà Kiến
Đức Phật đã dạy rằng, con đường, phương pháp duy nhất, để giúp chúng ta thoát khỏi, vượt thoát khỏi những tà kiến, những nhận thức sai lầm, mê mờ này, đó chính là phải quán chiếu, phải thể nhập, phải thấu hiểu, phải chứng ngộ được lý Duyên Khởi.
Khi chúng ta thường xuyên, tinh tấn, miên mật, thực hành pháp Tuệ Quán, tức là dùng trí tuệ, để quán chiếu, để soi sáng, để nhận diện, để thấy rõ, để thấu hiểu bản chất, thực tướng của tất cả mọi hiện tượng, mọi sự vật, mọi pháp, đều là do nhân duyên hòa hợp mà sinh ra, mà hình thành, mà tồn tại, không có bất kỳ một pháp nào, là thường hằng, bất biến, độc lập, riêng biệt.
Ví dụ, khi chúng ta cảm thấy ngứa, khó chịu trên thân thể, và chúng ta có ý muốn đưa tay lên để gãi. Cái ý muốn, cái tâm niệm muốn gãi đó, chính là tâm tham, một loại phiền não, và hành động đưa tay lên để gãi, đó chính là nghiệp hữu, là hành động, là tạo tác, là gieo nhân, và chắc chắn, sẽ dẫn đến quả báo, trong tương lai.
Khi chúng ta hiểu rõ, nhận thức rõ, thể nhập được rằng, tất cả mọi sự, mọi vật, mọi hiện tượng, mọi pháp, đều là do duyên mà sinh, do duyên mà có, do duyên mà thành, do duyên mà hoại, do duyên mà diệt, thì chúng ta sẽ không còn vướng mắc, không còn dính mắc, không còn chấp trước vào bất kỳ một tà kiến, một quan điểm, một nhận thức sai lầm, lệch lạc nào.
Việc hiểu rõ lý Duyên Khởi, còn giúp chúng ta nhận ra, thấy rõ rằng, những niềm tin, những quan điểm về một cái “tôi”, một bản ngã, một linh hồn, một thực thể thường hằng, bất biến, vĩnh cửu, chẳng qua, chỉ là sản phẩm, chỉ là ảo tưởng của tâm thức, của khuynh hướng tâm lý, của nỗi sợ hãi, mất mát, hoại diệt, của sự tham ái, chấp trước, của vô minh, mê mờ mà thôi.
Chính những tà kiến, những nhận thức sai lầm, lệch lạc này, đã khiến cho chúng ta bị trói buộc, bị giam hãm, bị dẫn dắt, bị cuốn trôi trong vòng luân hồi, sinh tử, trong biển khổ mênh mông, không có ngày ra.
Lời Kết – Hãy Tinh Tấn Tu Tập Để Vượt Thoát Tà Kiến
Kính thưa quý vị!
Qua phần trình bày vừa rồi, chúng ta đã phần nào hiểu được tầm quan trọng, ý nghĩa, giá trị của Kinh Phạm Võng, cũng như mối liên hệ mật thiết giữa giáo lý Duyên Khởi và việc đoạn trừ tà kiến.
Chúng ta hãy luôn luôn ghi nhớ, luôn luôn khắc sâu trong tâm khảm rằng, việc tu tập, học Phật, không chỉ đơn thuần là học thuộc, ghi nhớ, tụng niệm, lễ bái, cúng dường, mà quan trọng hơn, thiết thực hơn, rốt ráo hơn, đó là chúng ta phải thực hành, phải ứng dụng, phải quán chiếu, phải chiêm nghiệm, phải thể nhập những lời Phật dạy, vào trong đời sống hằng ngày, trong từng suy nghĩ, từng lời nói, từng hành động, để chuyển hóa thân tâm, để đoạn trừ phiền não, để phá trừ tà kiến, để hướng đến con đường giác ngộ, giải thoát, an lạc, hạnh phúc, Niết Bàn, ngay trong hiện tại và cả mai sau.
Chúc quý vị luôn tinh tấn, an lạc và thành tựu viên mãn trên con đường tu học.
Nam Mô A Di Đà Phật!
CHÙA PHƯỚC QUANG 