Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật!
Kính bạch chư tôn Thượng Tọa, Đại Đức Tăng Già, kính thưa quý Phật tử, quý thiện nam tín nữ, cùng các bạn đồng tu đang tham dự buổi pháp thoại hôm nay!
Lời đầu tiên, cho phép tôi xin được thành kính đảnh lễ Tam Bảo, và xin gửi đến toàn thể đạo tràng lời chào hoan hỷ, lời vấn an sức khỏe, cùng lời chúc quý vị luôn an lạc, tinh tấn trên con đường tu học theo Chánh Pháp của Như Lai.
Hôm nay, nhân duyên thù thắng, chúng ta lại có cơ hội được cùng nhau vân tập về đây, dưới mái già lam trang nghiêm, thanh tịnh này, để cùng nhau học hỏi, chia sẻ, chiêm nghiệm về những lời dạy cao quý của Đức Thế Tôn. Và chủ đề mà tôi muốn trình bày, đàm luận cùng quý vị hôm nay, đó là một trong những bài kinh quan trọng bậc nhất trong kho tàng kinh điển Phật giáo, đó là Kinh Chánh Tri Kiến, cùng với những lời bình giảng, khai thị, về Tứ Chánh Tri Kiến, đặc biệt là về Tứ Thực – bốn món ăn, bốn loại thức ăn, nuôi dưỡng thân tâm, nuôi dưỡng sự sinh tồn của mỗi chúng ta.
Kính thưa quý vị!
Kinh Chánh Tri Kiến – Tinh Hoa Của Phật Pháp
Khi nhắc đến Kinh Chánh Tri Kiến, chúng ta phải biết rằng, đây là một bài kinh vô cùng quý báu, vô cùng quan trọng, được xem là tinh hoa, là cốt tủy, là nền tảng của Phật Pháp. Nội dung của bài kinh, không chỉ dừng lại ở việc hướng dẫn, chỉ dạy cho chúng ta cách thức để nhận thức, để tư duy, để suy nghĩ, để hiểu biết một cách đúng đắn, chân chính, mà còn giúp chúng ta, hướng dẫn chúng ta, tu tập, chuyển hóa, và chỉ cho chúng ta, một cách rõ ràng, cụ thể, phương pháp, cách thức, hành động, để đạt đến giác ngộ, giải thoát.
Đặc biệt, nếu quý vị có nhân duyên, có cơ hội, được đọc tụng, được nghiên cứu, được học hỏi, phần chú giải và sớ giải của bài kinh này, thì quý vị sẽ thấy rõ, sẽ nhận thức rõ, sẽ cảm nhận được, một cách sâu sắc rằng, thật là bất hạnh, thật là kém phước duyên, thật là đáng tiếc, và đáng buồn, cho những ai, đến với Phật giáo, học hỏi Phật pháp, mà chưa từng được nghe, chưa từng được học, chưa từng được biết đến, chưa từng được thấu hiểu những giáo lý, những chân lý, thâm sâu, vi diệu, được trình bày trong bài kinh này.
Ba Vấn Đề Cốt Tủy Để Thành Tựu Chánh Tri Kiến
Bài kinh Chánh Tri Kiến, tuy văn phong, ngôn từ, giản dị, nhưng lại hàm chứa, ẩn tàng những ý nghĩa vô cùng thâm sâu, quảng đại. Bài kinh này, ghi lại, thuật lại những lời mà Đức Phật, đã từ bi, chỉ dạy cho các vị Tỳ Kheo, giúp cho các vị ấy, thành tựu được Chánh Tri Kiến, tức là cái thấy biết chân chính, đúng đắn, sáng suốt, rốt ráo, rốt cuộc, về bản chất, thực tướng của vạn pháp, của cuộc đời.
Để trở thành, một người thành tựu Chánh Tri Kiến, Đức Phật đã đề nghị, đã hướng dẫn các vị Tỳ Kheo, phải thấu suốt, phải nhận thức, phải hiểu rõ, phải chứng ngộ được ba vấn đề, ba khía cạnh, ba phương diện vô cùng quan trọng:
- Thiện Ác là gì?: Phải hiểu rõ, nhận thức rõ, phân biệt rõ, thế nào là thiện, thế nào là ác, thế nào là đúng, thế nào là sai, thế nào là chánh, thế nào là tà, để có thể hành động, nói năng, suy nghĩ, đúng theo Chánh Pháp, đúng theo chân lý, đúng theo Chánh Kiến.
- Các Cấu Tố Nào Tạo Nên Cuộc Hiện Hữu Này?: Đó chính là Tứ Thực – bốn yếu tố, bốn điều kiện, bốn món ăn, bốn loại thức ăn, nuôi dưỡng sự sống, nuôi dưỡng sự tồn tại, nuôi dưỡng sự hiện hữu, của mỗi chúng sinh, của mỗi con người.
- Quy Trình Nào Tạo Nên Cuộc Sinh Tử?: Đó chính là 12 Nhân Duyên, tức là mười hai mắc xích, mười hai yếu tố, trong vòng luân hồi, sinh tử, trong vòng nhân duyên, nghiệp báo.
Tứ Thực – Bốn Món Ăn Nuôi Dưỡng Sự Sống
Trong khuôn khổ, thời gian của buổi pháp thoại hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tập trung, tìm hiểu, phân tích, làm sáng tỏ vấn đề thứ hai, đó là: Tứ Thực, bốn món ăn, bốn loại thức ăn, bốn điều kiện, duy trì, nuôi dưỡng sự sống, sự tồn tại, sự hiện hữu của chúng ta.
Tứ Thực, bao gồm:
- Đoàn Thực: Là thức ăn, vật thực, để nuôi dưỡng thân thể vật lý, là những gì mà chúng ta ăn, uống, nhai, nuốt, hằng ngày, để duy trì sự sống, để tồn tại, để hoạt động. Đối với người xuất gia, đối với người tu hành, thì việc ăn uống, không phải là để hưởng thụ, không phải là để thỏa mãn, không phải là để tham đắm, mà là để nuôi thân, để duy trì sự sống, để có sức khỏe, để có năng lượng, để có thể tiếp tục tu học, để có thể tiếp tục hành đạo, để có thể tiếp tục phụng sự, để có thể tiếp tục cống hiến cho đạo pháp, cho chúng sinh. Nếu chúng ta chỉ ăn để sống, ăn để tồn tại, ăn để duy trì sự sống, và ăn để tu học, để hành đạo, thì đó, đã là một sự giải thoát, đã là một sự vượt thoát khỏi khổ đau, đến 70% rồi.
- Xúc Thực: Là những gì mà chúng ta cảm nhận, thu nhận, lĩnh hội, thông qua sự tiếp xúc, sự va chạm, sự tương tác, của sáu căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý), với sáu trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp). Những gì mà chúng ta thấy, chúng ta nghe, chúng ta ngửi, chúng ta nếm, chúng ta đụng chạm, chúng ta suy nghĩ, chúng ta tư duy, cũng chính là những loại thức ăn, những món ăn, đang nuôi dưỡng, đang tác động, đang ảnh hưởng, đang chi phối, tâm trí, tâm thức, tâm hồn của chúng ta. Vì thế, chúng ta hãy hết sức cẩn thận, hết sức tỉnh thức, hết sức chánh niệm, với những gì mà chúng ta đang tiếp xúc, đang thu nhận, đang dung nạp, hằng ngày, hằng giờ, vì chúng có thể nuôi dưỡng, chúng có thể phát triển, chúng có thể làm cho tâm hồn, tâm thức của chúng ta trở nên tốt đẹp, thiện lành, an lạc, hạnh phúc, nhưng ngược lại, chúng cũng có thể, hủy hoại, đầu độc, làm cho tâm hồn, tâm thức của chúng ta trở nên u mê, mờ tối, bất an, khổ đau.
- Tư Niệm Thực: Là những ý nghĩ, những tư tưởng, những suy tư, những tình cảm, những cảm xúc, những tâm niệm, những ý định, những mong muốn, những ước mơ, những hoài bão, những kế hoạch, những dự định… trong tâm trí, trong tâm thức của chúng ta. Nếu chúng ta để cho tâm mình, chìm đắm, vướng mắc, dính mắc, vào những ý nghĩ, những tư tưởng, những tình cảm, những cảm xúc, tiêu cực, bất thiện, xấu xa, tội lỗi, thì cuộc sống của chúng ta, cuộc đời của chúng ta, sẽ chìm đắm, sẽ rơi vào, trong bóng tối, trong khổ đau, trong bất hạnh. Vì vậy, chúng ta hãy luôn luôn, tinh tấn, nỗ lực, nuôi dưỡng, phát triển, vun bồi, tâm hồn, tâm thức của mình, bằng những ý nghĩ, những tư tưởng, những tình cảm, những cảm xúc, thiện lành, tích cực, tốt đẹp, hướng thượng, hướng thiện.
- Thức Thực: Là sự nhận thức, là sự hiểu biết, là sự phân biệt, là sự ý thức, là sự tỉnh thức, của tâm trí, của tâm thức chúng ta, về các sự vật, hiện tượng, về thế giới xung quanh, về bản thân mình, về vũ trụ, vạn pháp. Thức, chính là nền tảng, là cơ sở, là trung tâm, để chúng ta có thể cảm nhận, có thể tương tác, có thể phản ứng, có thể hành động, với thế giới, với cuộc đời. Chúng ta hãy luôn luôn, tinh tấn, nỗ lực, tu tập, rèn luyện, phát triển, để có được chánh niệm, tỉnh thức, để có được trí tuệ, để có được từ bi, để có thể nhìn nhận, đánh giá, phán xét, mọi sự, mọi vật, mọi hiện tượng, một cách đúng đắn, chân chính, khách quan, toàn diện, để có thể sống một cuộc đời, an lạc, hạnh phúc, ý nghĩa, và để có thể đóng góp, cống hiến, phụng sự, cho cuộc đời, cho đạo pháp, cho chúng sinh.
Lời Kết – Hãy Nuôi Dưỡng Thân Tâm Bằng Những Thức Ăn Lành Mạnh
Kính thưa quý vị!
Khi chúng ta hiểu rõ, nhận thức rõ, thấu suốt được về Tứ Thực, về bốn món ăn, bốn loại thức ăn, bốn điều kiện, đang nuôi dưỡng, đang duy trì, đang tác động, đang ảnh hưởng, đang chi phối, sự sống, sự tồn tại, sự hiện hữu của chúng ta, thì chúng ta sẽ biết cách, lựa chọn, sàng lọc, tiếp nhận, và nuôi dưỡng, thân thể, tâm hồn, tâm thức của mình, một cách đúng đắn, lành mạnh, sáng suốt, và trí tuệ.
Cuộc đời, sự hiện hữu của chúng ta, trong giây phút hiện tại, và cả trong tương lai, chính là kết quả, chính là hệ quả, chính là sự phản ánh, của những gì, mà chúng ta đã, đang và sẽ, nuôi dưỡng, thân thể, tâm hồn, tâm thức của mình.
Nếu chúng ta biết cách, lựa chọn, nuôi dưỡng, thân tâm mình, bằng những thức ăn, bằng những điều kiện, bằng những nhân duyên, tốt đẹp, thiện lành, thì chúng ta sẽ có được, một cuộc sống, an lạc, hạnh phúc, thảnh thơi, tự tại.
Ngược lại, nếu chúng ta không biết cách, lựa chọn, nuôi dưỡng, thân tâm mình, để cho mình, bị chìm đắm, bị vướng mắc, bị dẫn dắt, bị chi phối, bởi những thức ăn, những điều kiện, những nhân duyên, tiêu cực, bất thiện, xấu ác, thì chúng ta sẽ phải gánh chịu, những hậu quả, những kết quả, những khổ đau, những bất hạnh, không thể nào lường trước được.
Vì vậy, kính thưa quý vị, chúng ta hãy luôn luôn, để ý, quan sát, nhận diện, xem xét, những gì, đang nuôi dưỡng chúng ta, những gì, đang làm cho chúng ta vui, những gì, đang làm cho chúng ta buồn, những gì, đang làm cho chúng ta nổi giận, những gì, đang làm cho chúng ta phấn khích, đam mê, say đắm.
Chỉ cần, chúng ta nhận diện, quan sát, và thấy rõ được những điều đó, thì chúng ta sẽ biết được, mình đang ở tầng bậc nào, mình đang ở trình độ nào, mình đang ở mức độ nào, trong sự phát triển tâm linh, trong hành trình tu tập, trong con đường hướng đến giác ngộ, giải thoát.
Sự hiện hữu, sự tồn tại, sự sống của chúng ta, dù chỉ là trong một phút, một giây, một sát na, cũng đã là khổ, nếu chúng ta không có chánh kiến, không có chánh tư duy, không có chánh ngữ, không có chánh nghiệp, không có chánh mạng, không có chánh tinh tấn, không có chánh niệm, không có chánh định.
Nhưng, nếu chúng ta biết tu tập, biết thực hành, biết sống, với Chánh Tri Kiến, với nhận thức đúng đắn, với hiểu biết chân chính, với trí tuệ sáng suốt, thì chúng ta sẽ vượt qua được, sẽ chuyển hóa được, sẽ chiến thắng được, mọi khổ đau, mọi phiền não, mọi bất an, mọi lo lắng, và chúng ta sẽ tiến bước, vững vàng, an lạc, thảnh thơi, tự tại, trên con đường giải thoát, giác ngộ, viên mãn.
Lời Khuyên Quý Hơn Vàng Bạc
Cuối cùng, tôi xin mượn lời của Sư Giác Nguyên, để kết thúc bài pháp thoại hôm nay: “Hãy sống với chánh niệm, biết rõ những gì đang nuôi dưỡng tâm trí và thân thể mình, và hãy chọn lựa những điều lành mạnh để nuôi dưỡng. Đó chính là chìa khóa để chúng ta thoát khỏi khổ đau và đạt đến an lạc.”
Nguyện cầu hồng ân Tam Bảo, luôn luôn gia hộ, che chở, dẫn dắt, soi sáng cho tất cả chúng ta, trên con đường tu học, để chúng ta sớm đạt được, an lạc, hạnh phúc, giác ngộ, giải thoát, viên mãn.
Nam Mô A Di Đà Phật!