BÍ KÍP GIỮ BÌNH TỈNH CHO MỌI NHÀ
Ai trong chúng ta chắc cũng từng ít nhất một lần “nổi đoá” lên vì chuyện gì đó, phải không? Cơn giận, cơn sân hận ấy, nó giống như một ngọn lửa vậy. Lúc bình thường thì không sao, nhưng khi nó bùng lên thì thật đáng sợ. Nó có thể thiêu rụi sự bình yên trong lòng mình, làm tổn thương những người mình yêu quý, và thậm chí phá hủy cả những nỗ lực, uy tín mà mình đã cố gắng gây dựng bấy lâu.
Có khi mình tu tâm dưỡng tính cả chục năm trời, cố gắng sống tốt đẹp, nhưng chỉ cần một phút không kiềm chế, mặt mày tím tái, lời nói mất kiểm soát, hành động như trẻ con, là bao công sức coi như “đổ sông đổ biển”. Điều đáng buồn là thường sau khi “ngọn lửa” đã tàn phá tan hoang, chúng ta mới ngồi đó ôm đầu tiếc nuối, ân hận. Nhưng lúc đó thì đã muộn rồi!
Vậy làm sao để kiểm soát “ngọn lửa” khó chịu này? Có hai thời điểm quan trọng mà chúng ta cần để ý:
1. “Phòng Cháy” 🔥 – Khi Cơn Giận Còn Chưa Xuất Hiện:
Đây là lúc quan trọng nhất, giống như “phòng bệnh hơn chữa bệnh” vậy. Khi lòng mình đang yên bình, đừng chủ quan! Hãy tập một thói quen đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả: Quan sát chính mình.
- Quan sát cơ thể: Để ý xem mình đang đi, đứng, ngồi, nằm thế nào. Chú ý cả những cử động nhỏ như co tay, duỗi chân, nghiêng đầu, nhíu mày, cười nói… Hãy nhận biết cơ thể vật lý này đang hoạt động ra sao.
- Quan sát hơi thở: Cảm nhận hơi thở đang đi vào, đi ra một cách tự nhiên.
- Quan sát cảm xúc: Nhận biết những cảm giác vui, buồn, dễ chịu, khó chịu đang đến và đi trong lòng.
- Quan sát suy nghĩ: Thấy được dòng suy nghĩ đang chạy lung tung trong đầu, lúc nghĩ chuyện này, lúc nghĩ chuyện khác.
Nghe thì có vẻ nhiều thứ, nhưng thực ra chỉ là tập chú ý vào hiện tại, vào chính bản thân mình. Không cần phải làm gì cao siêu cả. Khi bạn quen với việc quan sát này, bạn sẽ nhạy bén hơn. Bạn sẽ nhận ra những dấu hiệu sớm của cơn giận đang nhen nhóm từ xa, giống như người lính gác sớm phát hiện kẻ địch. Đây chính là nền tảng vững chắc để bạn xây dựng mọi sự thực hành tốt đẹp khác và giữ cho tâm mình bớt “lăng xăng”, chạy ngược chạy xuôi. Nếu không có nền tảng này, việc kiểm soát cơn giận khi nó bùng lên là điều gần như không thể.
2. “Chữa Cháy” 💧 – Khi Cơn Giận Đã Bùng Lên:
Đôi khi, dù đã cố gắng “phòng cháy”, “ngọn lửa” vẫn bùng lên. Đây là lúc chúng ta cần biết cách “chữa cháy” khéo léo.
Khi chính mình nổi giận:
- Bước 1: Tạm dừng & Rút lui! Ngay khi nhận ra mình đang bắt đầu nóng lên, việc đầu tiên cần làm là dừng lại. Đừng nói thêm, đừng hành động thêm. Nếu có thể, hãy tìm một không gian riêng tư, yên tĩnh. Có thể là vào phòng riêng, đóng cửa lại, ngồi xuống một mình. Giống như nhấn nút “pause” vậy.
- Bước 2: Nhìn lại lòng mình. Trong không gian yên tĩnh đó, hãy thành thật nhìn vào bên trong. Nhận diện “con người đáng thương” đang đầy giận dữ này. Tự hỏi mình: Mình đang muốn gì? Muốn phá hủy mọi thứ? Hay muốn tìm lại sự bình yên?
- Bước 3: Quan sát cơn giận. Thay vì bị cơn giận cuốn đi, hãy thử nhìn nó như một người ngoài cuộc. Xem nó đang biểu hiện thế nào trong cơ thể (tim đập nhanh, mặt nóng…), trong tâm trí (suy nghĩ tiêu cực…). Chỉ quan sát thôi, đừng phán xét, đừng cố dẹp bỏ. Cứ để nó sinh ra rồi tự diệt đi. Đây là bước đầu tiên để “hóa giải” nó.
Khi đối mặt với cơn giận của người khác:
- Bước 1: Đừng nhìn vào lỗi của họ. Khi ai đó đang trút giận lên bạn, mắng mỏ, chỉ trích… điều khó nhất nhưng quan trọng nhất là đừng tập trung vào sự tức giận hay những lời nói khó nghe của họ. Việc này chỉ khiến bạn dễ bị cuốn theo và phản ứng lại tiêu cực mà thôi.
- Bước 2: Quay về nhìn phản ứng của mình. Thay vào đó, hãy hướng sự chú ý vào bên trong bạn. Quan sát xem tâm mình đang phản ứng thế nào trước tình huống này? Có khó chịu không? Có muốn cãi lại không?
- Bước 3: Giữ tâm bình tĩnh & Mỉm cười (nếu có thể). Khi bạn có thể nhìn thấy rõ phản ứng của chính mình mà không bị nó điều khiển, bạn sẽ giữ được sự bình tĩnh. Thậm chí, bạn có thể nở một nụ cười nhẹ nhàng, không phải cười nhạo, mà là nụ cười của sự thấu hiểu, bao dung và bình an.
Sức mạnh của sự bình tĩnh: Khi bạn đối diện với “lửa giận” của người khác bằng sự trầm tĩnh, bao dung, tha thứ từ chính lòng mình, giống như bạn dùng “nước mát” để dập lửa vậy. Ngọn lửa giận của người kia sẽ tự nhiên dịu đi, tắt dần.
Lời kết:
Việc làm chủ cơn giận không phải chuyện một sớm một chiều, mà là cả một quá trình thực hành liên tục. Hãy bắt đầu từ việc “phòng cháy” bằng cách tập quan sát chính mình trong cuộc sống hàng ngày. Và khi “hỏa hoạn” xảy ra, hãy nhớ các bước “chữa cháy”: tạm dừng, rút lui, nhìn lại lòng mình, và đối diện bằng sự bình tĩnh.
Nguyên tắc này không chỉ áp dụng cho cơn giận của bản thân mà còn giúp chúng ta ứng xử tốt hơn khi gặp những tình huống khó khăn hay đối mặt với sự nóng giận từ người khác. Hãy kiên nhẫn với chính mình, bạn nhé! Mỗi lần thực hành là một bước tiến trên con đường làm chủ cảm xúc và sống bình an hơn.