Mở đầu: Lời Tâm Tình Cùng Nhìn Lại
(Chia sẻ của Sư Toại Khanh)
Chào bạn,
Chắc hẳn ai trong chúng ta, những người con Phật, đều từng thắp nén nhang, chắp tay lạy Phật với lòng thành kính. Nhưng bạn có bao giờ tự hỏi: “Mình hiểu Phật được bao nhiêu?” Không phải ai cũng trả lời được câu hỏi này đâu nhé.
Bài viết này không phải để “dạy đời” ai cả, mà chỉ là lời tâm tình, chia sẻ để chúng ta cùng nhau soi lại mình, xem mình đã “nhặt” được bao nhiêu lá trong khu rừng Phật pháp bao la, và đã tìm thấy bóng mát an lạc thực sự chưa.
Phần 1: Thân Người Khó Được, Phật Pháp Khó Gặp
Bạn có biết, có được thân người này là may mắn lắm không? Nghe có vẻ to tát, nhưng cứ thử ngẫm mà xem. Một ngày 24 tiếng, bạn có bao nhiêu lần khởi tâm thiện, làm việc tốt? Rồi so với những lúc nóng giận, buồn phiền, tham lam, ganh ghét… thì cái nào nhiều hơn?
Chính vì tâm bất thiện (tham, sân, si…) thường xuyên khởi lên nhiều hơn, nên cơ hội để ta “đi lên” (tái sinh vào cảnh giới tốt đẹp) nó hiếm lắm. Khó có được thân người đã đành, mà được sinh ra trong thời kỳ còn được nghe Phật pháp lại càng khó hơn.
Phần 2: Thờ Phật Mà Không Hiểu Phật, Có Phải Chánh Tín?
Nhiều người cứ nghĩ thờ Phật là thắp nhang, cúng bái, lạy lục… Nhưng bạn có thật sự hiểu về Đức Phật, về những lời dạy cốt lõi của Ngài không? Nếu không, thì đó có phải là “chánh tín” (niềm tin chân chính, có hiểu biết) không, hay chỉ là niềm tin cảm tính?
Phật pháp rộng lớn như khu rừng, những lời Phật dạy được ví như “nắm lá trong tay” so với toàn bộ lá trong rừng. Vậy mà nắm lá ấy, nếu in ra thành sách, cũng phải đến 16.000 trang giấy A4! Học thuộc đã khó, hiểu và thực hành lại càng khó hơn bội phần.
Phần 3: Mình Là Ai Giữa Rừng Già Phật Pháp?
Hãy tưởng tượng, Phật pháp là một khu rừng bao la:
- Lá rừng: Là những lời dạy của Đức Phật (Kinh, Luật, Luận).
- Bóng mát: Là sự an lạc, bình yên khi ta học và thực hành Phật pháp.
- Trái ngọt: Là những thành quả tu tập như: Tín (niềm tin vững chắc), Tấn (tinh tấn, nỗ lực), Niệm (chánh niệm, tỉnh thức), Định (tâm định tĩnh, tập trung), Tuệ (trí tuệ thấy rõ sự thật).
Mỗi ngày, hãy thử tự hỏi mình:
- Hôm nay mình “nhặt” được bao nhiêu lá? (Học được thêm điều gì mới từ giáo pháp?)
- Mình “hái” được bao nhiêu trái? (Đạt được thành tựu nào trong 5 năng lực trên?)
- Mình “ngồi” dưới bóng mát được bao lâu? (Có cảm nhận được sự an lạc không?)
Thành thật mà nói, nhiều khi ta giống như người “chết khát” giữa biển Phật pháp mênh mông, vì không biết cách “chưng cất” nước biển (giáo lý) thành nước ngọt (sự hiểu biết và thực hành) để mà uống.
Phần 4: “Xếp Hình” Với Đức Phật và Tìm “Mật Mã” Giải Thoát
Đạo Hindu quan niệm mỗi chúng ta là một mảnh vỡ của Đấng Tối Cao, tu hành là để mảnh vỡ ấy trở về với nguồn cội. Đạo Phật không nói vậy.
Nhưng ta có thể tu tập để “xếp hình” với Đức Phật, với các bậc Thánh Tăng. Nghĩa là, ta học theo hạnh nguyện, phẩm chất của các Ngài, để dần dần “khớp” vào bức tranh giải thoát tổng thể mà các Ngài đã vẽ ra.
Quan trọng hơn, muốn “mở khóa” được cánh cửa Phật pháp, ta cần có “mật mã” của Đức Phật. Mật mã ấy là gì? Đó chính là có được những phẩm chất tương đồng với Ngài:
- Lòng từ bi: Không phân biệt đối xử, không ganh ghét, đố kỵ.
- Tâm buông xả: Không dính mắc vào danh lợi, tình cảm, không tham lam ích kỷ.
- Khát vọng giải thoát: Không chỉ tìm cầu hạnh phúc tạm bợ thế gian, mà hướng đến sự chấm dứt khổ đau hoàn toàn.
Nếu thiếu những phẩm chất nền tảng này, chúng ta sẽ rất khó cảm nhận và hiểu được tầng sâu ý nghĩa trong lời Phật dạy, dù có đọc tụng bao nhiêu kinh điển.
Phần 5: Ba Nét Vẽ Nên Chân Dung Đức Phật
Nói đến Đức Phật, ta phải nhớ đến ba đặc tính vĩ đại của Ngài:
- Đại Trí: Thấy đúng sự thật về bản chất cuộc đời (vô thường, khổ, vô ngã).
- Đại Bi: Lòng thương xót vô bờ bến đối với tất cả chúng sinh (người tốt cũng đáng thương vì còn trong luân hồi, người xấu càng đáng thương hơn vì đang tạo nghiệp khổ).
- Hành động (Đại Hùng / Đại Lực): Sống và làm theo trọn vẹn trí tuệ và lòng từ bi ấy (từ bỏ cung vàng điện ngọc, đi khất thực, không ngừng nghỉ thuyết pháp độ sinh suốt 45 năm…).
Phần 6: Gần Phật Hơn, Dù Ngài Không Còn Tại Thế
Có người sẽ thắc mắc, Đức Phật nhập Niết Bàn hơn 2500 năm rồi, làm sao gần Ngài được?
Câu trả lời là: Càng hiểu Phật, ta càng gần Phật. Dù Ngài không còn trên đời bằng xương bằng thịt, nhưng Pháp thân (những lời dạy chân lý) của Ngài vẫn còn đó. Khi ta hiểu và thực hành lời dạy ấy, ta như đang có Ngài hiện hữu bên cạnh.
- Ví dụ:
- Ra ngoài sân đi kinh hành, nhớ rằng Đức Phật cũng từng đi như vậy để giữ gìn sức khỏe và duy trì chánh niệm.
- Ngồi ăn cơm, nhớ rằng mỗi miếng cơm của Ngài đều được quán chiếu, thọ dụng để nuôi thân tu tập, mang lại lợi ích cho chúng sinh.
- Gặp chuyện khó khăn, nhớ lại cách Ngài đối diện với thử thách bằng tâm từ bi và trí tuệ.
Phần 7: Mẹo Nhỏ Để Thờ Phật Đúng Cách (Và Sống An Lạc Hơn)
Có một mẹo nhỏ thực hành ngay tại nhà: Trước bàn thờ Phật, hãy cố gắng không gây lộn, cãi vã, không làm điều xấu, không nghĩ những điều bất thiện.
Hãy tập giữ gìn thân-khẩu-ý thanh tịnh trong không gian thờ phụng Ngài. Khi thực hành được điều đó một cách tự nhiên, bạn sẽ thấy lòng mình an vui và thanh tịnh hơn.
Lời Kết:
Mong rằng, qua bài viết này, mỗi chúng ta sẽ dành chút thời gian tự soi lại mình, xem mình đã thực sự hiểu Phật được bao nhiêu. Hãy cố gắng học hỏi giáo lý, suy ngẫm và thực hành lời Phật dạy mỗi ngày, dù chỉ là những bước nhỏ. Đó chính là con đường để tìm thấy bóng mát an lạc thật sự giữa khu rừng cuộc đời và rừng già Phật pháp này.
Lành thay! Lành thay!
(Chia sẻ của Sư Toại Khanh)
CHÙA PHƯỚC QUANG 