Kính chào quý Phật tử và các bạn hữu duyên!
Hôm nay, tôi xin chia sẻ đôi điều về một triết lý sống đơn giản mà sâu sắc, gói gọn trong hai chữ “ngon” và “lành”. Nghe qua thì tưởng chừng như chỉ liên quan đến chuyện ăn uống hàng ngày, nhưng thực ra, nó lại có thể là kim chỉ nam cho mọi lựa chọn quan trọng trong cuộc đời chúng ta.
1. “Ngon” và “Lành”: Không Phải Lúc Nào Cũng Đi Đôi
Bạn có bao giờ để ý, món ăn vỉa hè chiên xào thơm nức mũi, nhìn qua, nếm thử thấy rất “ngon” nhưng lại chưa chắc đã “lành” (tốt) cho sức khỏe lâu dài? Ngược lại, những món rau củ quả luộc thanh đạm, tuy rất “lành” cho cơ thể nhưng đôi khi lại không “ngon” miệng bằng?
Đó chính là mấu chốt của vấn đề. Trong cuộc sống, chúng ta thường xuyên phải đối diện với những lựa chọn tương tự giữa cái hấp dẫn trước mắt và cái lợi ích lâu dài:
a. Thích và Cần:
Chúng ta thường có xu hướng chi tiêu thời gian, tiền bạc, công sức cho những thứ mình “thích” (cái “ngon” về mặt cảm xúc) nhiều hơn là những thứ mình thực sự “cần” (cái “lành” cho cuộc sống). Quần áo, giày dép, đồ công nghệ… có khi chất đầy tủ, nhưng những thứ thực sự cần thiết cho sức khỏe thể chất và tinh thần thì lại thiếu thốn hoặc bị bỏ qua.
b. Vui (Tạm thời) và Khổ (Dài lâu):
Điều đáng nói là, những thứ ta chỉ chạy theo vì “thích”, vì cái “ngon” bề ngoài lại thường tiềm ẩn nhiều phiền muộn, khổ đau hơn là những thứ ta “cần”, những thứ thực sự “lành”. Một mối tình “ngon” (đầy đam mê, hấp dẫn) nhưng không “lành” (thiếu sự tôn trọng, trách nhiệm, lòng chung thủy) có thể khiến ta đau khổ day dứt. Một công việc “ngon” (lương cao) nhưng không “lành” (áp lực quá lớn, môi trường độc hại) có thể bào mòn sức khỏe và tinh thần.
2. Đời Là Phép Chọn: Cân Bằng Giữa Các Thái Cực
Cuộc sống vốn dĩ là một chuỗi những lựa chọn và không phải lúc nào cũng có thể vẹn toàn cả đôi đường. Ta không thể lúc nào cũng đòi hỏi mọi thứ phải hoàn hảo, vừa “ngon” vừa “lành”. Điều quan trọng là phải biết cân bằng và ưu tiên một cách khôn ngoan:
a. Thỉnh thoảng “ngon”, thường xuyên “lành”:
Cuộc sống cần có sự cân bằng. Đôi khi, hãy tự thưởng cho mình những món ăn yêu thích, những buổi đi chơi xả stress, những niềm vui nho nhỏ (một chút “ngon”). Nhưng đừng quên, phần lớn thời gian, hãy ưu tiên những lựa chọn “lành” cho sức khỏe thể chất, sự bình an tâm hồn và sự phát triển trí tuệ.
b. “Mặn” mà với Đạo, “nhạt” mà với Đời:
Trong việc tu tập, hãy nhiệt tâm, thiết tha (“mặn mà”) tìm hiểu, thực hành. Hãy tìm đến những vị thầy có đạo đức, những pháp môn phù hợp (“hợp khẩu vị” – cái “ngon” đúng đắn) với căn cơ của mình. Nhưng đừng quá chấp vào hình thức, danh tiếng bên ngoài. Hãy nhớ, Pháp Phật là cốt lõi (cái “lành”), là để thực hành chuyển hóa khổ đau, không phải để khoe mẽ hay tranh cãi hơn thua. Đối với những thú vui thế gian phù phiếm, hãy giữ tâm “nhạt” bớt đi.
c. Tịnh và Động:
Trong tu tập, cần có cả hai. Dành thời gian tụng kinh, niệm Phật, làm việc thiện (Động), nhưng cũng đừng quên dành thời gian tĩnh lặng để “nội quán”, soi xét lại chính mình, nhìn sâu vào tâm mình (Tịnh). Hướng ngoại tìm cầu kiến thức, phước báu, nhưng cũng phải luôn hướng nội để tu sửa phiền não.
3. Sống Trong Thời Đại Số: Càng Cần Tỉnh Táo
Thời đại công nghệ số mang đến cho ta vô vàn thông tin, kiến thức trong tầm tay. Nhưng cũng chính vì thế, ta càng dễ bị “bội thực” thông tin, lạc lối trong ma trận thật giả, tốt xấu. Hãy nhớ:
a. Chọn lọc thông tin:
Hãy chủ động đọc, nghe, xem những gì thực sự “lành” cho tâm trí và sự hiểu biết đúng đắn của mình. Đừng để những tin tức tiêu cực, những thông tin sai lệch, vô bổ, những tranh cãi vô nghĩa chiếm lĩnh tâm trí và thời gian quý báu của bạn.
b. Đừng chạy theo đám đông:
Thấy người ta khen ai, theo ai, làm gì… chưa chắc đã là tốt, là đúng, là phù hợp với mình. Hãy tự mình tìm hiểu, suy xét cẩn thận, dùng lý trí và sự hiểu biết của mình để chọn lựa con đường phù hợp, đừng chạy theo phong trào một cách mù quáng.
c. Đừng quên gốc rễ:
Có thể học hỏi, giao lưu, tìm hiểu các pháp môn khác, trường phái khác để mở mang kiến thức. Nhưng hãy luôn biết mình là ai, đâu là pháp môn tu tập chính, đâu là nền tảng căn bản của mình để không bị “loạn pháp”, mất phương hướng.
4. Tâm An, Vạn Sự An: Tìm Câu Trả Lời Bên Trong
Hãy tập thói quen soi chiếu, quán xét bản thân mỗi ngày, bằng cách tự hỏi 2 câu hỏi quan trọng:
- Thế nào là hạnh phúc (thật sự)?
- Thế nào là khổ đau (và gốc rễ của nó)?
Thực ra, câu trả lời nằm ngay trong chính tâm ta, không phải ở bên ngoài. Hạnh phúc đích thực không phải là có được mọi thứ mình thích, thỏa mãn mọi ham muốn. Hạnh phúc đích thực là thấy đủ với hiện tại, buông bỏ được những tham cầu, chấp trước không cần thiết. Đó chính là sự bình an nội tại.
Lời Kết: Chọn “Lành” Để Sống An
Cuộc đời là một hành trình tu tập, một chuỗi những lựa chọn giữa cái “ngon” trước mắt và cái “lành” lâu dài. Hãy học cách chọn cái “lành” thay vì chỉ mải mê chạy theo cái “ngon”.
Hãy sống tỉnh thức, biết mình, biết người, biết đủ. Khi tâm bạn bình an, tự khắc cuộc sống sẽ trở nên nhẹ nhàng và ý nghĩa hơn.
Chúc quý vị thân tâm luôn an lạc!
(Chia sẻ của Sư Toại Khanh)
CHÙA PHƯỚC QUANG 