Giới thiệu: Trong kinh điển, Đức Phật đã dùng một ví dụ sâu sắc để nói về sự hy hữu và quý giá của việc được sinh làm người. Câu chuyện này không chỉ để nghe mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc cho mỗi chúng ta.
Ví Dụ Kinh Điển Về Con Rùa Mù và Cái Ách Gỗ
Đức Phật Thích Ca Mâu Ni từng ví dụ:
Tưởng tượng giữa đại dương mênh mông, có một khúc gỗ với một cái lỗ duy nhất (gọi là ách gỗ), đang trôi nổi lênh đênh, ngàn năm không biết dạt về phương nào.
Cũng trong biển lớn đó, có một con rùa mù. Đặc biệt thay, cứ mỗi trăm năm, thậm chí ngàn năm, nó mới trồi đầu lên khỏi mặt nước một lần duy nhất.
Đức Phật hỏi: “Liệu có khả năng nào con rùa mù ấy, trong một lần ngoi lên hiếm hoi đó, lại chui đầu vừa đúng vào cái lỗ duy nhất của ách gỗ đang trôi dạt kia không?”
Câu trả lời hiển nhiên là: Vô cùng khó! Gần như là không thể.
Nhưng Đức Phật khẳng định: Việc đó còn dễ hơn là chuyện một chúng sanh từ các cõi khổ (như địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh) có thể được tái sinh trở lại làm người.
Vì Sao Tái Sinh Làm Người Lại Khó Đến Vậy?
Nguyên nhân sâu xa nằm ở môi trường và tâm thức tại các cõi khổ:
- Thiếu Vắng Phật Pháp: Tại những nơi như địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh… không có lời dạy về đạo lý, không có cơ hội tiếp cận Chánh Pháp để tu tập và chuyển hóa.
- Chìm Đắm Trong Khổ Đau và Bất Thiện:
- Cuộc sống chỉ có sân hận, oán thù, tranh giành.
- Thường xuyên phải chịu đói khát, khổ sở, sợ hãi triền miên.
- Không Thể Khởi Tâm Thiện Lành:
- Giữa cảnh bị đọa đày, thiêu đốt, đau đớn, ai có thể giữ tâm tỉnh táo để nhớ về bố thí, cúng dường?
- Trong tiếng gào khóc, ai có thể khởi lên lòng từ bi?
- Khi tâm trí đầy sân si, tham lam, gào thét, ai có thể nhớ đến việc hành thiền, giữ giới?
Vì vậy, việc thoát khỏi các cảnh giới đó và hội đủ duyên lành để trở lại làm người là điều cực kỳ hy hữu.
Sự Thật Phũ Phàng: Chúng Ta Đang Lãng Phí Kiếp Người Quý Giá Này Như Thế Nào?
Chúng ta – những người may mắn đang được làm người – lại thường sống ra sao?
- Sáng sớm mở mắt đã cáu gắt, bực bội.
- Gặp chuyện không vừa ý là nổi sân, tức giận.
- Thấy người khác hơn mình liền ganh tị, đố kỵ.
- Tâm trí lúc nào cũng muốn hơn thua, tranh giành lợi ích về phần mình.
Hãy nhớ rằng: Mỗi một tâm niệm bất thiện khởi lên – dù là tham lam, sân hận, si mê, ganh ghét – chính là một lần chúng ta tự đẩy mình về gần hơn với các cõi khổ đau. Không cần ai khác xô đẩy, chính ta đang mở cánh cửa mời gọi nghiệp ác bước vào cuộc đời mình.
Giây Phút Lâm Chung – Quyết Định Cảnh Giới Tái Sinh
Rồi sẽ đến lúc cận tử nghiệp hiện tiền. Khi hơi thở cuối cùng sắp đến, tâm thức lúc đó sẽ quyết định phần lớn cảnh giới tái sinh tiếp theo. Ai biết được lúc đó tâm mình sẽ khởi lên điều gì?
- Nếu đó là sự giận hờn chưa nguôi?
- Nếu đó là sự tiếc nuối tài sản, người thân?
- Nếu đó là sự hối hận về những việc đã làm?
Khi ấy, cánh cửa để được tiếp tục tái sinh làm người rất có thể sẽ khép lại trước mắt chúng ta.
Biết Quý Trọng Kiếp Người – Sống Tỉnh Thức Từng Phút Giây
Vì vậy, khi biết mình đang may mắn được làm người, chúng ta phải biết sợ:
- Sợ vì kiếp người này quá mong manh, dễ mất – như nắm nước trong lòng bàn tay, chỉ cần sơ sẩy là tuột mất.
- Sợ vì rất khó giữ được thân người này – nếu chúng ta tiếp tục sống với tâm bất thiện, tạo thêm nghiệp ác.
Sợ – nhưng đừng hoảng loạn. Cái sợ này nên là động lực để chúng ta TỈNH THỨC:
- Tỉnh thức – để nhận ra mình không được phép sống sai lầm, uổng phí thêm nữa.
- Tỉnh thức – để nhìn rõ những gì đang trói buộc mình (tham, sân, si, chấp ngã…).
- Tỉnh thức – để biến mỗi hơi thở, mỗi phút giây hiện tại thành cơ hội thực hành điều thiện lành, gieo nhân tốt đẹp cho tương lai.
Lời Kết: Đừng Để Cơ Hội Cuối Cùng Trôi Qua
Câu chuyện rùa mù và ách gỗ không phải để kể cho vui. Đó là lời cảnh tỉnh nghiêm khắc: Kiếp người là cơ hội quý giá, có thể là cơ hội cuối cùng để tu tập và giải thoát, nếu chúng ta còn tiếp tục buông lung, phóng dật.
Đừng bao giờ để bản thân rơi vào những nơi khổ đau, nơi không có ánh sáng Phật Pháp soi đường. Bởi vì một khi đã rơi xuống đó, muôn triệu kiếp sau chưa chắc đã có cơ hội ngoi lên trở lại.
Nếu hôm nay bạn còn đang được làm người, còn đủ duyên lành để hiểu được những lời dạy này, thì hãy sống như đang đi trên một sợi dây mong manh: luôn tỉnh thức, giữ vững chánh niệm, và dứt khoát không để mình rơi ngã vào con đường bất thiện.
Hãy trân quý từng khoảnh khắc được làm người!
CHÙA PHƯỚC QUANG 