BẢN CHẤT HẠNH PHÚC VÀ KHỔ ĐAU

---

Có người hỏi: “Đạo Phật nhìn đời bi quan,
Sao bảo cuộc đời chỉ toàn là khổ?”
Nhưng thật ra, trong đời cũng có hạnh phúc,
Vui buồn lẫn lộn – cảm xúc muôn màu.

Hạnh phúc, an lạc, chỉ là cảm giác,
Thỏa mãn nhất thời, chiều ý của ta,
Niềm vui chóng tàn, rồi lại biến mất,
Nắm giữ chẳng được, tất cả mong manh.

Món ngon một chút, ăn nhiều hóa ngán,
Niềm vui nào rồi cũng phải chia xa,
Vật sở hữu mất đi – sinh ra hoại khổ,
Cái thích bị cấm – càng thêm não phiền.

Gặp điều không thích, muốn đẩy xa khỏi,
Mà đời đâu dễ theo ý của mình,
Chán chường, bực tức, không gì vừa ý,
Phi hữu ái sinh, nỗi khổ đua chen.

Cả khi bình thường, cũng chẳng yên ổn,
Lòng lại muốn tìm, kiếm cái lạ xa,
Cứ khát khao mãi, không ngừng truy cầu,
Đó chính là dục, là hành khổ triền miên.

Hạnh phúc – khổ đau đều là cảm xúc,
Đều sinh từ sự chấp thủ, nắm mang,
Tu tập là quán, nhìn sâu bản thể,
Thân – thọ – tâm – pháp, bốn pháp quán tường minh.

Quán thân trong hơi thở, biết rõ vào ra,
Quán thọ cảm giác – chỉ là cảm giác,
Không đồng hóa tâm với vui – buồn, tê mỏi,
Chỉ ghi nhận thôi, như sóng vỗ qua.

Khổ lạc cũng vậy, chẳng ai là chủ,
Chỉ cảm xúc thôi, bản ngã chẳng còn,
Khi không đồng hóa, khổ đau tan biến,
Tâm sáng rỗng rang, bản thể vẹn tròn.

Tập nhìn thực tại như là bản chất,
Trong cái thấy, chỉ là cái thấy thôi,
Trong cái nghe, chỉ là nghe trôi chảy,
Không thêm ý nghĩ, không dệt khen chê.

Thiền định gom tâm, giúp lắng phiền não,
Nhưng hạt giống xấu vẫn ngủ ngầm bên trong,
Pháp tuệ là thấy, rõ bản chất vô thường,
Không ngã, không tôi, mọi pháp duyên sinh.

Vui thế gian – do cảm xúc dẫn dắt,
Lạc thánh hiền – do tâm định an nhiên,
Chánh niệm tỉnh giác, thấy rõ thực tánh,
Tất cả sinh diệt – không thể giữ riêng.

Muốn giữ thường còn – khổ đau liền hiện,
Mọi thứ đổi thay, không có bản ngã mình,
Nhận ra như thật, không còn dính mắc,
Ngay nơi đó thôi, tịch tĩnh hiện bày.

Khổ hay vui – chỉ là tri giác,
Nhìn như sự thật, tâm được giải phóng,
Thực chứng pháp tu – tuệ minh sát rõ,
Giây phút hiện tiền, tự tại, an nhiên.

---